V.I. Lenin
Over Gorki
Hoofdstuk 16
Zürick, 12 (25) maart 1917.
Werken, 5de uitgave, deel 31, blz. 48-49.
Nu net (op 12/25 maart) heb ik in de ‘Neue Züricher Zeitung’ (nummer 517 van de 24ste maart) de volgende mededeling gelezen, die telegrafisch vanuit Berlijn werd doorgegeven:
‘Vanuit Zweden wordt medegedeeld dat Maksim Gorki zowel aan de regering als aan het Uitvoerend Comité een in plechtige bewoordingen opgestelde begroeting heeft gezonden. Hij begroet de overwinning van het volk op de heersers van de reactie en roept alle zonen van Rusland op om te helpen bij het optrekken van het nieuwe staatsgebouw van Rusland. Tezelfdertijd roept hij de regering op om haar overwinning te bekronen met het sluiten van vrede. Dat moet echter geen vrede ten koste van alles zijn; Rusland heeft tegenwoordig minder aanleiding dan ooit tevoren om te streven naar een vrede ten koste van alles. Het moet een vrede zijn die Rusland de mogelijkheid biedt om in ere voort te bestaan in de ogen van de andere volkeren op deze aarde. Er is al genoeg mensenbloed vergoten; de nieuwe regering zou een grote dienst bewijzen, niet alleen aan Rusland, maar ook aan de hele mensheid, wanneer het de nieuwe regering zou lukken snel een vrede af te sluiten.’
Zo wordt de brief van Gorki doorgegeven.[1]
Het wordt je bitter te moede, wanneer je deze brief leest, die doordrenkt is met de gebruikelijke kleinburgerlijke vooroordelen die nu in zwang zijn. De schrijver dezes had gelegenheid om Gorki tijdens ontmoetingen met hem op Capri te waarschuwen en hem een verwijt te maken van zijn politieke vergissingen. Gorki pareerde deze verwijten met zijn onnavolgbaar-minzame glimlachje en zijn rechtlijnige verklaring: ‘Ik weet dat ik een slecht marxist ben. Wij kunstenaars zijn trouwens allemaal ietwat onverantwoordelijke mensen.’ Het is moeilijk om dat te bestrijden.
Er bestaat geen twijfel aan dat Gorki een enorm artistiek talent is, dat de internationale proletarische beweging al veel nut heeft opgeleverd en dat ook verder nog zal doen.
Maar waarom moet Gorki nu de politiek ter hand nemen?
Naar mijn mening weerspiegelt de brief van Gorki de uitermate wijdverbreide vooroordelen van niet alleen de kleine bourgeoisie, maar ook van een deel van de arbeiders, die zich onder haar invloed bevinden. Alle krachten van onze partij en alle inspanningen van de bewuste arbeiders moeten zijn gericht op een hardnekkige, aanhoudende en alzijdige bestrijding van deze vooroordelen.
De tsaristische regering is deze huidige oorlog begonnen en heeft haar gevoerd als een imperialistische, hebzuchtige en roofzuchtige oorlog, om de zwakke volkeren te beroven en te verstikken. De regering van de Goetsjkovs en de Miljoekovs is een regering van landheren en kapitalisten, die gedwongen is om juist deze zelfde oorlog door te zetten; en dat zal zij ook. Zich tot deze regering wenden met het voorstel een democratische vrede te sluiten is hetzelfde alsof men zich tot de eigenaars van bordelen wendt met een prediking van goede werken...
N. Lenin
_______________
[1] In een brief aan I.A. Groezdjew van 13 april 1933 schreef Gorki dat hij zich een dergelijke perspublicatie van zichzelf niet herinnerde: ‘Waarschijnlijk heeft de buitenlandse pers weer eens wat bedacht’.