Geschreven: 19 oktober 1877
Bron: Tegen het reformisme, Uitgeverij Progres, Moskou 1990. Een bundel teksten (extracten) rond het thema reformisme
Vertaling: Uitgeverij Progres
Deze versie: Spelling - Voetnoten zijn niet overgenomen
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, februari 2009
Laatste bewerking: 08 februari 2009
19 oktober 1877
In Duitsland hangt in onze partij, niet zozeer onder de massa’s als wel onder de leiders (afkomstig uit de hogere klassen en ‘arbeiders’), een rotte lucht. Het compromis met de lassalleanen leidde tot een compromis met halfslachtige elementen, in Berlijn (via Most) met Dühring en zijn ‘vrienden’ en daarnaast met een hele bende onrijpe studenten en o zo knappe doctoren, die zich tot taak hebben gesteld het socialisme een ‘hogere, ideale’ richting te geven, oftewel zijn materialistische basis (die, alvorens ermee te opereren, een serieuze objectieve studie vergt) door de hedendaagse mythologie met de godinnen van rechtvaardigheid, vrijheid, gelijkheid en broederschap. Een van de vertegenwoordigers van deze richting is de in de partij ‘ingekochte’ uitgever van het blad Zukunft, Dr. Höchberg — ik neem aan, met de ‘allerbeste’ bedoelingen, maar alle ‘bedoelingen’ lap ik aan mijn laars. Zelden zag de wereld iets zieligers en met meer ‘gematigde pretentie’ dan het programma van zijn Zukunft.
Wat de arbeiders zelf betreft: als deze hun werk de rug toekeren en professionele literatoren worden, zoals de Heer Most en zijn club, veroorzaken zij heel wat rampen in de ‘theorie’ en zijn voortdurend bereid zich aan te sluiten bij de warhoofden uit de zogenaamde ‘geleerde’ kaste. In de loop van decennia hebben we alle moeite gedaan om de Duitse arbeidershoofden te ontdoen van het utopische socialisme, van de fantastische voorstellingen over de toekomstige maatschappijstructuur, wat hun ook een theoretisch (en dus ook praktisch) overwicht gaf over de Fransen en de Engelsen. Maar laat het utopisch socialisme opnieuw opgang maken en daarbij in een vorm die heel wat pietluttiger is vergeleken met niet alleen de grote Franse en Engelse utopisten, maar ook met ... Weitling! Het spreekt voor zich, dat tot de opkomst van het materialistisch-kritisch socialisme dit laatste in nuce met zich meedroeg, thans nu het post festum voor het voetlicht treedt, slechts onzinnig kan zijn, — onzinnig, banaal en in zijn beginsel reactionair.
Vertaald uit het Duits